Wolfgang Amadeus Mozart

Johannes Chrysostomus Wolfgangus Theophilus Mozart (Salzburgo (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1756ko urtarrilaren 27a - Viena (Germaniako Erromatar Inperio Santua), 1791ko abenduaren 5a) Wolfgang Amadeus Mozart izenez ezagunagoa, konpositore, Piano-jotzaile, orkestra-zuzendari eta irakasle alemaniarra izan zen antzinako Salzburgoko artzapezpikutzan (lehen antzinako Erromatar Germaniar Inperio Santuaren zatia eta gaur egun Austriarena), Aro Klasikoko austriar konpositore handi eta emankorra izan zen. 600 obra baino gehiago konposatu zituen; haietako asko, musikagintzaren gailurtzat aitortuak hainbat arlotan: opera, musika sakratua, ganbera-musika, orkestrarakoa, sinfoniak eta abar. Konpositore klasikoen artean, ezagunenetarikoa da.

Bere garaiko musika genero guztiak hartzen ditu, eta seiehun sorkuntza baino gehiago biltzen, gehienak musika sinfonikoaren, kontzertuaren, ganberako musikaren, pianoaren, operaren eta koralaren maisulantzat aintzatetsiak eta nazioartean ospea eta hedapena lortu dutenak.

Bere haurtzarorik goiztiarrenean, Salzburgon, Mozartek izugarrizko gaitasuna erakutsi zuen teklatuko instrumentuak eta biolina menderatzeko. Bost urte besterik ez zituela, musika-lanak konposatu zituen, eta haren interpretazioak europar aristokrazia eta erregetzaren mirespenezkoak ziren. Hamazazpi urte zituela, Salzburgoko gortean kontratatu zuten musikari gisa, baina kezkak posizio hobeago baten bila bidaiatzera eraman zuen, beti ere modu oparoan konposatuz. 1781ean, gortean zuen lanpostutik bota ondoren eta Vienara egindako bisitan, hiri horretan kokatzea erabaki zuen, non bere bizitza osoan iraun zuen ospea lortu baitzuen, finantza-egoera zailak bizi arren. Azken urteetan, sinfonia asko, kontzertu eta opera ezagunenak, baita ''Requiem''a ere konposatu zituen. Bere heriotza goiztiarraren inguruabarrak espekulazio ugariren objektu izan dira, baita mito mailara jasoak ere.

Musika kritikariek, hala nola Nicholas Tillek, diote Mozartek beste musikariengandik ikasten zuela beti, eta argitik eta dotoreziatik iluntasunera eta pasiora zihoan estiloaren distira eta heldutasuna landu zituela —dena gizateriaren ikuspegi batean ongi oinarritua eta «arteak berreskuratua, barkatua eta naturarekin eta absolutuarekin adiskidetua»—.​ Eragin handia izan zuen mendebaldeko geroko musikan; Ludwig van Beethovenek Mozarten itzalean idatzi zituen bere lehen konposizioak, eta Joseph Haydn-ek hauxe idatzi zuen hartaz: «Geroak, ezta ehun urtean ere, ez du horrelako talenturik ikusiko berriro». Wikipediatik informazioa lortu